به گزارش اختصاصی دمیر نیوز و به نقل از رسانههای بینالمللی، ترامپ در این سفر «قراردادهایی به ارزش صدها میلیارد دلار» میان آمریکا و کشورهای خلیج فارس به ثبت رساند. همزمان، شبکه الجزیره نوشت ترامپ در خلال این سفر سران عرب را ستود و با تاکید بر توسعه زیرساختها، رفتار دولتهای خلیج فارس را تحسین کرد. دولت او رسماً اعلام کرد قراردادهای منعقدشده در زمینههای هوافضا، انرژی، فناوری اطلاعات و زیرساخت، بالغ بر دو تریلیون دلار سرمایهگذاری مشترک را شامل میشود.
کشورهای مقصد و برنامه سفر
ترامپ سفر خود را روز سهشنبه هفته گذشته از ریاض آغاز کرد. در ورود رسمی به پایتخت عربستان، جنگندههای سعودی به استقبال هواپیمای وی شتافتند و مراسم استقبال با فرش بنفش و صف آراسته سوارکاران با شمشیر انجام شد. او در نشست سرمایهگذاری مشترک آمریکا-عربستان سخنرانی کرد و ضمن استقبال گرم محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، از نقش توسعهگرانه دولت سعودی در منطقه قدردانی نمود. سپس به دوحه پایتخت قطر رفت و در پایگاه هوایی العُدید از نیروهای آمریکایی بازدید کرد. در اینجا ترامپ اعلام کرد قطر قراردادهای دفاعی به ارزش حدود ۴۲ میلیارد دلار امضا کرده است. علاوه بر این، وی با تمجید از دوحه و حاکمان آن، در کاخ امیری قطر با شیخ تمیم بن حمد دیدار کرد. مقامات قطری نیز به گرمی از او استقبال کرده و حتی طبق گزارش جزیره او را «مردی صلحجو» خواندند. سفر ترامپ در روز پایانی به ابوظبی، پایتخت امارات متحده، انجامید. در امارات، ترامپ از مسجد شیخ زاید بازدید و تحتتأثیر معماری باشکوه آن قرار گرفت. در دیدار با شیخ محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی، ترامپ را «مرد والا» توصیف کرد و در پایان سفر نشان عالی «زاید» امارات (نشان زرین ریاستجمهوری) را به او اهدا نمود.
قراردادها و دستاوردهای اقتصادی
مهمترین دستاورد سفر ترامپ امضای قراردادهای کلان اقتصادی بود. به گزارش رویترز، این توافقها در بخشهای حملونقل هوایی، انرژی، فناوری و دفاع بسته شد. طبق دادههای رسمی، شرکت هواپیمایی اتحاد امارات با پرداخت ۱۴.۵ میلیارد دلار ۲۸ فروند هواپیمای جدید بوئینگ خریداری میکند و غولهای نفتی آمریکایی نظیر اکسونموبیل و اوکسیاگون متعهد شدند ۶۰ میلیارد دلار در پروژههای انرژی امارات سرمایهگذاری کنند. همچنین قراردادی برای ساخت مجموعهای از راکتورهای کوچک هستهای به ارزش حدود ۳۰ میلیارد دلار میان شرکت آمریکایی «هولتک» و هلدینگ صنعتی امارات امضا شد. در ریاض نیز کاخ سفید اعلام کرد شرکت هواپیمایی قطر قراردادی برای خرید ۲۱۰ فروند هواپیما به ارزش ۹۶ میلیارد دلار بسته است و عربستان سعودی تعهد کرده ۶۰۰ میلیارد دلار در اقتصاد آمریکا سرمایهگذاری کند. علاوه بر اینها، فروش تسلیحات نظامی آمریکا به سعودی حدود ۱۴۲ میلیارد دلار برآورد شده که شامل تجهیزات ارتش و خرید جنگنده و موشک از چندین شرکت دفاعی آمریکاست. در مجموع، دولت ترامپ مدعی شد مجموع قراردادهای این سفر بیش از دو تریلیون دلار است، هرچند بررسی روزنامه واشنگتنپست نشان میدهد دستکم چند قرارداد مهم قبلاً در دوره پیشین نیز اعلام شده بود و ارزش خالص معاملات جدید به حدود یک تریلیون دلار میرسد.
مواضع و پیامهای ترامپ
در کنفرانسها و سخنرانیهای خود، ترامپ بار دیگر شعار «آمریکا اول» را تکرار کرد و با اشاره به تجارب گذشته، سیاست مداخلهجویی تاریخی آمریکا را مورد انتقاد قرار داد. او با کنایه به «نئوکانهای» جنگطلب گفت پیشرفت خلیج فارس نتیجه تلاش سران منطقه بوده نه دخالت آمریکا. ترامپ بارها مقامهای سعودی و اماراتی را ستود و تاکید کرد این کشورها با موفقیت زیرساختهای خود را گسترش دادهاند. در سخنرانیای در ریاض، به نقل از امیر قطر گفت: «ما میدانیم که شما مرد صلح هستید و میخواهید صلح را به این منطقه بیاورید». ترامپ نیز در پاسخ از ولیعهد سعودی تعریف کرد. نکته مهم دیگر سخنان ترامپ تلاش برای نزدیک شدن به توافق هستهای با ایران بود. او در ریاض گفت که واشینگتن آماده است توافقی سریع و سختگیرانه با تهران امضا کند تا ایران «موفق و امن» باشد اما هرگز سلاح هستهای نداشته باشد. ترامپ هشدار داد اگر ایران این «شاخه زیتون» را رد کند، فشار تحریمی حداکثری و محدودیت صادرات نفت تشدید میشود؛ اما در عین حال تهدید نظامی صریحی مطرح نکرد. او همچنین خبر داد تحریمهای گسترده آمریکا علیه دولت جدید سوریه را با درخواست محمد بن سلمان لغو خواهد کرد. در مجموع، رویکرد ترامپ در این سفر دورنمایی از «صلح و شکوفایی» برای خاورمیانه ارائه داد، هرچند هیچگونه توافق آتشبس یا راهحلی فوری برای مناقشات منطقهای مانند جنگ غزه حاصل نشد.
واکنشها و تحلیل رسانهها
واکنشهای منطقهای و بینالمللی به این سفر متفاوت بود. در ایران، رهبر انقلاب اسلامی در نماز جمعه تهران گفت: سخنان ترامپ «چنان سطح پایینی» داشته که شایسته پاسخگویی نیست و او را به «دروغگویی» درباره تمایل به صلح متهم کرد. مسعود پزشکیان نیز اعلام کرد: ترامپ از یکسو پیام صلح میدهد اما در عمل از «قتلعام فلسطینیان» حمایت میکند و پرسید «کدام یک از کلمات او را باور کنیم: پیام صلح یا پیام قتلعام». رسانههای معتبر غربی و عربی اما بر ابعاد اقتصادی و سیاسی سفر تمرکز کردند. شبکه الجزیره نوشت ترامپ در این سفر علاوه بر قراردادها، رقبای داخلی خود را نیز مورد حمله قرار داد و «گفتمان صلح» را در دستور کار داشت. رویترز تأکید کرد کشورهای عرب خلیج با مراسم پرزرقوبرق و هدایای مجلل سعی کردند دل ترامپ را به دست آورند و تحلیلگران نگران تأثیر علاقه شخصی او به ثروت و تملق بر سیاست واشنگتن بودند. برخی رسانههای آمریکایی از جمله واشنگتنپست نسبت به جلوهسازی ارقام هشدار دادند و گفتند ارزش واقعی قراردادهای جدید کمتر از ادعاهای رسمی است. در مجموع، بسیاری تحلیلگران معتقدند ترامپ با این سفر تلاش کرد جایگاه خود را در عرصه جهانی ارتقا دهد و نقش آمریکا را به عنوان بازیگری فعال در خلیج فارس تثبیت کند. رسانههای عرب مانند اسکاینیوز نیز نوشتهاند این سفر دستاوردهای سیاسی مهمی برای ترامپ داشت که نشانگر تعهد آمریکا به ثبات منطقه و بازسازی روابط سنتی با کشورهای عربی بود./
